Fed vừa công bố cắt giảm lãi suất 0,25% (hay 25 điểm cơ bản) trong phiên họp chính sách kéo dài hai ngày, đưa mức lãi suất tham chiếu xuống còn 4-4,25%. Đây là lần đầu tiên cơ quan này điều chỉnh chính sách tiền tệ trong năm nay. Quyết định này phản ánh sự nhạy bén của Fed đối với các dấu hiệu kinh tế, đặc biệt là lạm phát, năng suất lao động và thị trường việc làm. Thông tin chi tiết về lý do, tác động và những triển vọng trong tương lai cho thấy quyết định này không chỉ đáng chú ý đối với Mỹ mà cả với kinh tế thế giới.
Fed cho biết hoạt động kinh tế trong nửa đầu năm nay đã có dấu hiệu chững lại. Số lượng việc làm mới tăng trưởng chậm, tỷ lệ thất nghiệp có xu hướng nhích lên dù vẫn nằm ở mức thấp. Lạm phát đang tăng tốc và vẫn ở mức khá cao, khiến Fed phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc hỗ trợ tăng trưởng và kiềm chế lạm phát. Trước đó, năm ngoái, Fed đã giảm lãi suất liên tiếp ba lần, sau đó dừng lại để theo dõi tác động của chính sách với nền kinh tế thực. Việc cắt giảm 0,25% lần này cho thấy sự chuyển hướng trong chính sách tiền tệ nhằm kích thích hoạt động kinh tế khi có dấu hiệu suy yếu. Nhiều chuyên gia trước đó dự đoán Fed có thể thực hiện điều này, và quyết định diễn ra tương đối như dự đoán.
Một điểm đáng chú ý là trong ban lãnh đạo quyết định, chỉ có một thống đốc không hoàn toàn đồng thuận với quyết định chung. Ông Stephen Miran đề xuất giảm mạnh hơn, ở mức 0,5%. Điều này cho thấy bên trong Fed cũng có những quan điểm khác nhau về việc cần thiết phải nới lỏng mạnh tay hơn để hỗ trợ nền kinh tế. Tuy nhiên phần lớn vẫn tin rằng mức giảm 0,25% là vừa phải trong bối cảnh hiện nay.
Việc giảm lãi suất tham chiếu ảnh hưởng tới các khoản vay qua đêm của ngân hàng với nhau. Mặc dù đó không phải là lãi suất trực tiếp mà doanh nghiệp hay người tiêu dùng trả vay vốn, nhưng tác động lan tỏa là rõ ràng. Khi lãi suất thấp hơn, chi phí vay giảm, điều này có thể khuyến khích doanh nghiệp đầu tư mở rộng sản xuất, tuyển thêm lao động. Người tiêu dùng có thể chi tiêu nhiều hơn khi gửi tiết kiệm không còn hấp dẫn như trước. Như vậy, việc giảm lãi suất 0,25% của Fed có thể thúc đẩy hoạt động kinh tế trong những tháng tới nếu các điều kiện thị trường, đặc biệt thị trường lao động và lạm phát, không xấu đi.
Về phía dự báo, Fed cho biết họ có thể tiếp tục giảm lãi suất thêm 50 điểm cơ bản nữa trong năm nay và khoảng 25 điểm cơ bản trong năm 2026-2027. Đây là tín hiệu cho thị trường biết rằng có khả năng các chính sách tiền tệ sẽ được nới lỏng hơn nếu các điều kiện hỗ trợ tiếp tục yếu. Ngoài ra, Fed dự đoán mức tăng trưởng kinh tế Mỹ năm nay đạt khoảng 1,6%, cao hơn so với dự báo hồi giữa năm, khi con số được ước tính là 1,4%. Tỷ lệ thất nghiệp dự báo khoảng 4,5% vào cuối năm. Chỉ số Chi tiêu Cá nhân (PCE), vốn là thước đo lạm phát ưa thích của Fed, được dự báo lên mức khoảng 3% trong năm nay và giảm xuống còn khoảng 2,6% năm tới.
Thị trường tài chính phản ứng ngay sau thông báo. Ngay lập tức ba chỉ số chứng khoán chủ chốt của Mỹ có phản ứng: chỉ số Dow Jones Industrial Average tăng, trong khi S&P 500 và Nasdaq có những biên độ giảm nhẹ ban đầu. Vàng thế giới tăng mạnh do kỳ vọng lạm phát cao và kỳ vọng về chính sách tiền tệ nới lỏng hơn từ Fed. Những phản ứng này cho thấy giới đầu tư đang trong trạng thái “nhạy cảm” cao với mọi tín hiệu chính sách mới từ Fed.
Quyết định giảm lãi suất 0,25% của Fed sẽ có tác động lan tỏa sâu rộng. Trước hết, nó có thể giúp giảm bớt gánh nặng lãi vay cho các doanh nghiệp có nợ vay cao, tạo điều kiện mở rộng đầu tư và tuyển dụng. Thứ hai, người tiêu dùng có thể tận dụng để vay mua nhà, mua ô tô hoặc tiêu dùng cao cấp hơn khi chi phí vay vay thấp hơn. Thứ ba, thị trường bất động sản có thể hưởng lợi, đặc biệt là tại những khu vực nhạy cảm với lãi suất vay mua nhà. Ngoài ra, các quốc gia có dòng vốn đầu tư nước ngoài lớn hoặc phụ thuộc vào xuất khẩu sang Mỹ cũng sẽ chịu ảnh hưởng từ sự thay đổi lãi suất của Fed thông qua tỉ giá hối đoái, chi phí đầu tư quốc tế, và chi phí tài chính.
Tuy nhiên, rủi ro vẫn hiện hữu. Nếu lãi suất giảm quá nhanh trong khi lạm phát chưa được kiểm soát chặt, giá cả có thể tiếp tục tăng, ảnh hưởng tiêu cực đến tầng lớp người thu nhập thấp. Trong khi đó, nếu thị trường lao động tiếp tục yếu, các doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc duy trì mức nhân sự và thu nhập. Ngoài ra, biến động tâm lý trên thị trường tài chính quốc tế có thể khiến các dòng vốn dịch chuyển, làm sức ép lên tỉ giá và thị trường ngoại hối của nhiều nước, trong đó có những nền kinh tế mới nổi.
Trên góc độ quốc tế, quyết định của Fed có ảnh hưởng đến các ngân hàng trung ương khác. Khi Fed giảm lãi suất, các ngân hàng trung ương ở những quốc gia có quan hệ thương mại hoặc dòng vốn lớn với Mỹ sẽ phải xem xét phản ứng chính sách tiền tệ của riêng mình để hạn chế rủi ro mất giá tiền tệ hoặc vốn chảy ra ngoài. Đối với Việt Nam, điều này có thể đồng nghĩa với áp lực lên tỉ giá đồng Việt Nam nếu đồng đôla Mỹ trở nên kém hấp dẫn hơn về lãi suất. Ngoài ra, chi phí vay mượn quốc tế, đặc biệt từ các tổ chức tài chính quốc tế tính theo lãi suất tham chiếu của Mỹ, có thể giảm, giúp doanh nghiệp xuất khẩu hoặc doanh nghiệp nhập khẩu có chi phí tài chính thấp hơn.
Để tận dụng cơ hội từ việc Fed cắt giảm lãi suất 0,25%, doanh nghiệp trong nước nên đánh giá lại các kế hoạch đầu tư, đặc biệt các dự án cần vay vốn nước ngoài hoặc vay tín dụng quốc tế. Việc đẩy mạnh xuất khẩu, kiểm soát tốt chi phí nguyên vật liệu, và dự báo chi phí tài chính trong dài hạn sẽ là chìa khóa giúp giảm thiểu rủi ro. Chính phủ cũng cần phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ hợp lý, tránh việc lạm phát nội địa bị “lây” từ xu hướng quốc tế, đồng thời đảm bảo ổn định thị trường ngoại hối.
Kết luận, việc Fed quyết định giảm lãi suất 0,25% là tín hiệu quan trọng cho thấy xu hướng nới lỏng trong chính sách tiền tệ Mỹ đang dần được triển khai để ứng phó với những dấu hiệu chững lại của tăng trưởng và áp lực lạm phát. Diễn biến tiếp theo của lạm phát, việc làm và tâm lý thị trường sẽ là những yếu tố quyết định xem liệu Fed có tiếp tục giảm trong các lần tới hay không. Với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, ảnh hưởng từ quyết định này không chỉ nằm ở tài chính quốc tế mà còn ảnh hưởng đến chi phí vay, tỉ giá tiền tệ, xuất nhập khẩu và định hướng chính sách trong nước.
Nguồn: VnExpress