Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, sự xuất hiện và phát triển của ngành công nghiệp công nghệ thông tin đã và đang định hình lại bộ mặt kinh tế – xã hội. Ngày 20/11, Nguyễn Hòa Bình, Phó Thủ tướng Thường trực, đã ký ban hành Quyết định 1437/QĐ‑TTg về Kế hoạch hành động quốc gia phát triển kinh tế số giai đoạn 2024-2025. Trong đó, ngành công nghiệp công nghệ thông tin được xác định là ngành công nghiệp nền tảng để thúc đẩy kinh tế số.

Vai trò chiến lược của ngành công nghiệp công nghệ thông tin

Ngành công nghiệp công nghệ thông tin (ICT) không đơn thuần là việc sản xuất phần cứng, phần mềm hoặc cung cấp dịch vụ IT, mà đã vươn lên trở thành lực lượng sản xuất tiên tiến, tạo bước đệm cho tất cả các ngành khác trong nền kinh tế số. Theo nội dung kế hoạch, việc “phát triển công nghiệp công nghệ thông tin trở thành ngành công nghiệp nền tảng để thúc đẩy kinh tế số” là trọng tâm lớn.

Việc này có ý nghĩa nhiều chiều:

• Thứ nhất, công nghệ thông tin và dữ liệu số được xem là yếu tố đầu vào quan trọng trong sản xuất và kinh doanh của các ngành.

• Thứ hai, phát triển ngành ICT mạnh giúp Việt Nam gia tăng năng lực cạnh tranh tổng thể, trong đó sự đổi mới sáng tạo, khả năng quản trị dữ liệu và ứng dụng công nghệ số là nền tảng.

• Thứ ba, từ ngành công nghiệp nền tảng này sẽ lan tỏa hiệu ứng đến các lĩnh vực trọng điểm như thương mại bán lẻ, nông nghiệp, chế biến – chế tạo, du lịch và logistics.

Cơ hội phát triển và định hướng Việt Nam

Việc xác định ngành ICT là ngành nền tảng mở ra nhiều cơ hội chiến lược cho Việt Nam. Trước tiên là cơ hội đi tắt đón đầu trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư khi dữ liệu, số hóa và công nghệ đang chiếm ưu thế. Việc này giúp các doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư mạnh vào lĩnh vực công nghệ, tạo ra chuỗi giá trị mới.

Tiếp theo, việc phát triển công nghiệp công nghệ thông tin là cách để Việt Nam thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện: từ việc số hóa quy trình nội bộ, cải thiện hiệu suất hoạt động cho đến tái cấu trúc mô hình kinh doanh. Việc này không chỉ giới hạn ở các công ty công nghệ mà lan ra toàn bộ các ngành kinh tế.

Cuối cùng, với nền tảng công nghiệp ICT vững chắc, Việt Nam có thể nâng cao độc lập công nghệ, giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài và đồng thời tạo ra hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo năng suất cao.

Tìm hiểu thêm: Công nghiệp nặng là gì?

Thách thức cần khắc phục

Dù có tiềm năng lớn, nhưng việc đưa công nghiệp công nghệ thông tin thành ngành nền tảng vẫn đang vướng phải một số thách thức. Trước hết là nguồn lực nhân sự chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ thông tin – dữ liệu – AI vẫn còn thiếu hụt. Việc đào tạo, thu hút và giữ chân nhân tài là một yêu cầu cấp thiết.

Thứ hai là hạ tầng số và dữ liệu vẫn chưa đồng bộ, một số địa phương hay doanh nghiệp chưa hoàn toàn sẵn sàng để khai thác dữ liệu như là một tài sản chiến lược. Kế hoạch nhấn mạnh: “đẩy nhanh mức độ sẵn sàng của các bộ dữ liệu chất lượng cao và thúc đẩy lưu thông, chia sẻ, mở dữ liệu”.

Cuối cùng, môi trường pháp lý, bảo mật thông tin và khung khổ quản lý dữ liệu còn cần được hoàn thiện để tạo thuận lợi cho phát triển ngành ICT và kinh tế số trong toàn bộ các ngành, lĩnh vực.

Tác động lan tỏa đến các ngành kinh tế số

Khi ngành công nghiệp công nghệ thông tin vững mạnh, tác động sẽ lan tỏa mạnh mẽ. Ví dụ, trong nông nghiệp – mô hình “nông nghiệp thông minh, nông nghiệp chính xác” được thúc đẩy, nhờ ứng dụng công nghệ số trong canh tác, quản lý và tiêu thụ.

Trong chế biến – chế tạo, việc ứng dụng công nghệ tiên tiến giúp nhà máy chuyển thành “nhà máy thông minh”, kết hợp sản xuất và số hóa, hướng tới nền công nghiệp xanh và nâng cao năng suất.

Trong logistics, công nghệ số giúp tối ưu toàn bộ chuỗi từ cảng – kho – bãi – vận chuyển đến tay người tiêu dùng, giảm chi phí, tăng hiệu quả và tạo động lực cho thương mại điện tử phát triển mạnh hơn.

=> https://topi.vn/bat-dong-san-cong-nghiep.html

Chiến lược để ngành ICT trở thành nền tảng bền vững

Để thực sự biến ngành công nghiệp công nghệ thông tin thành ngành công nghiệp nền tảng, cần một chiến lược tích hợp và toàn diện. Trước hết là tăng cường đầu tư vào đổi mới sáng tạo và nghiên cứu phát triển (R&D) trong công nghệ thông tin. Doanh nghiệp và nhà nước cần đẩy mạnh hợp tác trong phát triển nền tảng công nghệ số, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và Internet of Things (IoT).

Tiếp đó là hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về dữ liệu, bảo mật thông tin, quyền sử dụng dữ liệu và chia sẻ dữ liệu. Việc mở dữ liệu, tích hợp và tái sử dụng dữ liệu được coi là một bước quan trọng trong kế hoạch.

Đồng thời, cần nâng cao năng lực số của doanh nghiệp và người dân: cơ sở hạ tầng số (5G, cáp quang, trung tâm dữ liệu) cần được mở rộng; doanh nghiệp phải được hỗ trợ để thực hiện chuyển đổi số, áp dụng công nghệ vào sản xuất kinh doanh; người dân cần được đào tạo để tham gia vào nền kinh tế số.

Cuối cùng, nên có chính sách hỗ trợ rõ ràng cho khởi nghiệp công nghệ và doanh nghiệp ICT: từ ưu đãi thuế, hỗ trợ vốn đầu tư, đến mạng lưới kết nối và xuất khẩu công nghệ.

Trên hành trình phát triển kinh tế số, việc biến lĩnh vực công nghiệp công nghệ thông tin thành ngành công nghiệp nền tảng không chỉ là một lựa chọn mà là yêu cầu tất yếu để nâng cao sức mạnh kinh tế và cạnh tranh quốc gia. Khi ngành ICT thực sự vững mạnh, các ngành khác sẽ được “kéo lên” theo, tạo ra chuỗi giá trị mới, mở rộng không gian tăng trưởng và chuyển hóa tiềm năng số thành hiện thực. Việc thực thi tốt những giải pháp chiến lược như đã nêu sẽ giúp Việt Nam không chỉ bắt kịp mà còn vươn lên dẫn dắt trong “kỷ nguyên số”.